Wyjątki z ustawy dla bractwa cyrulików w Poznaniu z 1593 roku, którą zatwierdzili następujący królowie polscy: Zygmunt III w 1593 roku, Władysław IV w 1632 roku, Jan Kazimierz w 1653 roku, Michał Korybut Wiśniowiecki w 1676 roku, Jan III w 1676 i August II w 1701 roku.

„Kto chciał być mistrzem cyrulicznym w Poznaniu musiał dać do skrzynki brackiej 10 złotych tytułem wstępnego, a przy tem pokazać list uczciwego urodzenia swego i wyuczenia się rzemiosła. Sztukę na majstra winien był robić w obecności wszystkich mistrzów, a składała się ona z ośmiu czynności. Oprócz umiejętności robienia plastrów na rany i obandażowania ran, powinien nadto mieć balwierz nową brzytwę, puszczadło, nożyczki z gruntu wyostrzyć i wyprawić. Egzamina takie wolno było zdawać zwykle we wtorek po Bożem Ciele; a jeśli ten, co chciał zostać mistrzem, tych sztuk wykonać nie umiał, natenczas musiał jeszcze pół roku w świecie wędrować. Po upływie tego czasu mógł po raz wtóry taki egzamin zadawać, a gdy to uskutecznił pomyślnie wtenczas dopiero był urzędowi miejskiemu przez starszych zalecony i mógł przyjąć prawo miejskie, oraz musiał dla wszystkich majstrów kolacyą według zwyczaju wyprawić. Kto się temu nie poddawał, nie wolno mu było wywieszać godła balwierskiego, t.j. blaszanych talerzyków i towarzyszów trzymać tak długo, dopóki brackim obowiązkom zadość nie uczynił.

Kto zaś miał u siebie towarzysza, który się nie wyuczył lub był niedobrego prowadzenia, natenczas takiemu majstrowi nie wolno było również godeł balwierskich wywieszać i karę za to do bratctwa w sumie 3 groszy winien złożyć. Ilekroć mistrzowi , towarzyszowi lub sługom do Bractwa przyjść rozkanano, winien to był uczynić pod karą złożenia funta wosku; również musiał każdy członek bractwa przyjść na mszę św. odprawioną na intencyą zmarłych członków, a gdy kto nie przyszedł, zapłacił karę 3 groszy.

Niewolno było nikomu przychodzić do bractwa z bronią jawną lub skrytą, a jeśli kto tego nie usłuchał, natenczas był burmistrzowi meldowany i na zapłacenie 3 groszy skazany.

Gdy jeden mistrz drugiemu odmawiał ucznia, dawał za karę tego postępku dwa kamienie wosku lub tyleż pieniędzy.

Bractwo miało swą chorągiew kościelną, której proporce dwaj młodsi członkowie nosić byli zniewoleni. Gdy odbywało się nabożeństwo żałobne, to młodsi członkowie musieli przygotować katafalk i świece członkom porozdawać oraz wszelką posługę uskutecznić.

Uczeń musiał praktykować u majstra przez trzy lata i jeden złoty złożyć do Bractwa, a po wyuczeniu winien był jeszcze u swego majstra przez pół roku pracować. Towarzysz dostawał od majstra na tydzień myta 1 złotych, a nadto od pierwszego opatrzenia rany, od doglądania chorego, od wyrwania zęba połowę zapłaty. Gdy towarzysz bez opowiedzenia się majstrowi w nocy wyszedł z domu musiał za karę bractwu funt wosku złożyć. Gdy mistrz chciał towarzysza oddalić, musiał mu cztery tygodnie naprzód wypowiedzieć, a towarzysz do czasu dosłużyć pod karą 8 groszy.

W razie śmierci majstra pozostała małżonka mogła prowadzić proceder przy pomocy rzetelenie wyuczonego towarzysza rok i sześć niedziel , prowadzenie procederu nadal zależało od burmistrzów i starszych cechowych.

Wobec starszych bractwa musiał się każdy przyzwoicie zachowywać, gdy tego uczynił zapłacił karę, a jeśli jeden drugiego wyzywał również dość znaczną karę zapłacił.

Gdy kto z towarzyszów zachorował, a pieniędzy na jego leczenie nie miał, chorego musiało bractwo opatrywać, a po wyzdrowieniu towarzysz koszta zwrócił.

Nie wolno było pod karą kamienia wosku mistrzowi opatrywać chorego, który poprzednio przez innego mistrza był leczony.

Kiedy miał mistrz leczyć kogo na ciężką ranę, był zobowiązany jednego ze starszych do pomocy zawezwać.

Również nie było wolno nikomu potajemnie rzemiosła balwierskiego prowadzić, tj. opatrywać rany, krew puszczać, golić, strzydz i innych czynności cyrulicznych spełniać, o czem , gdy się który majster lub towarzysz dowiedział, wolno mu było takiemu partaczowi wszelkie instrumenta i medykamenta zabrać i skonfiskować.”

Źródło: "O balwierstwie i fryzjerstwie." Odczyt wygłoszony w Towarzystwie Młodych Przemysłowców w Poznaniu przez M. Kaniastego. Postęp, Nr 19, 6 marca 1890 roku.

 

Nastawianie złamanej ręki, drzeworyt z niemiecki z 1517 roku.

 

 

---

tagi: cech balwierzy w poznaniu  prawo 16 wieku 

	ewa-rembikowska
	15 lipca 2018 23:36

19     1743    10 zaloguj sie by polubić