Za czasów carskich nie było dronów, kamer na ulicach, smatfonów z funkcją nagrywania, lokalizacji telefonów, podsłuchów a policja działała w miarę sprawnie, pilnowała porządku na ulicach i wykrywała przestępców. Nie dlatego, że było dużo funkcjonariuszy, tylko przez odpowiednie wykorzystanie istniejących zasobów. A tym zasobem byli stróże domów, którzy zostali podporządkowanie policji. Koło 1900 roku nieruchomości w Warszawie było ponad 12 tysięcy, więc i mniej więcej tyle osób znajdowało się w gestii oberpolicmajstra.

W 1899 roku wydano nową instrukcję dla stróżów domowych i stróżów nocnych. Zostało ogłoszone w Warszwskiej Gazecie Policyjnej, Nr 138/1899.

Oto ten akt.

OBOWIĄZUJĄCE POSTANOWIENIE dotyczące stróżów domów i stróżów nocnych w Warszawie, wydane przez J. 0. Warszawskiego Jenerał-Gubernatora na zasadzie Najwyżej zatwierdzonej w d. 11-tym czerwca r. b . (1899) uchwały komitetu ministrów.

1) W każdym domu i niezabudowanej nieruchomości miasta Warszawy, należących do osób prywatnych i wszystkich władz rządowych, ma być co najmniej jeden stróż do dyżurowania na ulicy, tudzież wykonywania wskazanych w instrukcji dla stróżów obowiązków, dotyczących dozoru nad wewnętrznym i zewnętrznym porządkiem, oraz bezpieczeństwem publicznym. Dla strzeżenia w ciągu nocy osobistego i majątkowego bezpieczeństwa właściciele domów obowiązani są wysyłać na dyżury na ulicy od kilku domów, według wskazówek Oberpolicmajstra, jednego wspólnego stróża nocnego, od 1-go kwietnia do 1-go września od g. 11-ej wieczorem de 5-ej rano, a w pozostałych porach roku od godziny 11-ej wieczorem do 7-ej rano.

 

Uwaga 1. Oberpolicmajster ma prawo, zgodnie z warunkiem miejscowemi zażądać więcej, niż jednego stróża w domu, a jednocześnie pozwalać na utrzymywanie jednego wspólnego stróża dla, kilku domów i terytoriów niezabudowanych, lub też, na krańcach miasta, właścicielom ubogim, osobiście wykonywać obowiązki stróżów.

 

Uwaga 2. W razach nadzwyczajnych, czas dyżurowania na ulicy stróżów nocnych może być zmieniony według uznania Oborpolicmajstra

2) Stróże domów i stróże nocni, w czasie wykonywania włożonych na nich obowiązków policyjnych, pozostają pod zupełnem zawiadowaniem policyi miejscowej, której rozkazy są dla nich obowiązujące, wskutek czego osoby, najmujące stróżów domów i stróżów nocnych, nie mają prawa dawać im wtedy poleceń, mogących stawać na przeszkodzie wykonywaniu w swoim czasie przez stróżów obowiązków wskazanych.

3) W razie zażądania przez komisarza policyi uwolnienia stróża domu lub stróża nocnego, lub zastąpienia ich przez stróżów innych, właściciele domów, zarządzający domami i dzierżawcy obowiązani są zastosować się do tego żądania w ciągu siedmiu dni od zawiadomienia ich przez komisarza cyrkułu.

4) Osoby, z jakichkolwiek względów niezadowolone z żądania policyi co do zmiany stróża domu, lub stroża nocnego, mogą podawać skargi ustne lub piśmienne na ręce Oberpolicmajstra.

5) Na stróżów domów i stróżów nocnych mogą być przyjmowane osoby zupełnie zasługujące na zaufanie, nie młodsze od 21 lat wieku, bez wad fizycznych.

6) Z nadejściem zmroku do godz. 11-ej wieczorem stróż domu ma pozostawać bez oddalania się przy otwartej furtce bramy od strony zewnętrznej.

Uwaga 1. Oberpolicmajster ma prawo, w razach nadzwyczajnych, wzywać stróżów domów i w innej, nie tylko powyżej wskazanej porze.

Uwaga 2. W domach, mieszczących w podwórzach zakłady restauracyjne dyżur stróżów domów trwa do chwil zamknięcia tych zakładów.

7) Osoby, które okażą się winnemi niewykonania żądań, wyłuszczonych w §§ 1, 2 i 3 niniejszego postanowienia na zasadzie § 8 Najwyżej zatwierdzonego w dniu 20-ym września 1876 r. dziennika komitetu do spraw Królestwa Polskiego, podlegają w porządku administracyjnym, z rozporządzenia oberpolicmajstra, karze do 10 rub. lub aresztowi do б dni, a w wypadkach ważniejszych — na zasadzie rozporządzenia - Jenerał-Gubernatora—karze do 300 rubli lub aresztowi do jednego miesiąca.

8) Stróż domu i stróż nocny za niewykonanie ściśle wskazanych w instrukcjach dla nich obowiązków, podlegają w porządku administracyjnym, z rozporządzenia Oberpolicmajstra karze pieniężnej do 10 rub. lub aresztowi do 5 dni, zgodnie § 8 Najwyżej zatwierdzonego w dniu 20 września 1876 roku postanowienia komitetu do spraw Królestwa Polskiego.

Postanowienie niniejsze staje się obowiązujące od d. 15-go (27-go) sierpnia 1899 r.

 

INSTRUKCJA dla stróżów domów w m. Warszawie.

1) Stróż domu w dniu przyjęcia obowiązków służbowych powinien się przedstawić miejscowemu komisarzowi cyrkułu.

2) Stróż domu we wszystkiem co dotyczy dozoru nad porządkiem publicznym i bezpieczeństwem, jest najzupełniej podwładnym członkom policyi miejscowej, których powinien znać osobiście.

3) Stróż powinien być trzeźwy, w postępowaniu z mieszkańcami domu i publicznością grzeczny i okazywać pomoc wszystkim osobom urzędowym, zgłaszającym się do domu w sprawach służbowych.

Uwaga. Stróż powinien umieć porozumiewać się po rosyjsku.

4) Stróż przy spełnieniu obowiązków służbowych powinien być odziany przyzwoicie i mieć na czapce blachę mosiężną z oznaczeniem nr. domu, nazwy ulicy i cyrkułu policyjnego, tudzież mieć gwizdawkę policyjną.

5) Stróż powinien znać osobiście wszystkich mieszkańców domu, rodzaj ich zajęć i które zajmują mieszkania.

6) Stróż jest obowiązany o wszystkich wypadkach w domu, jak: pożar, zabójstwo, samobójstwo, kradzież, rabunek, nagły zgon i t. d ., zawiadamiać natychmiast policyę.

7) Stróż powinien we wszystkie nieszczęśliwych wypadkach z ludźmi w domu i na ulicy, gdzie zachodzi potrzeba natychmiastowej pomocy lekarskiej, wzywać bez zwłoki przez telefon karetkę Pogotowia Ratunkowego, a w razie braku w pobliżu telefonu—donosić niebawem o zdarzeniu najbliższemu policjantowi posterunkowemu; w takim razie sam jest obowiązany pozostać przy chorym, celem okazania potrzebnej pomocy. Osoby, podniesione na ulicy w stanie silnie pijanym, odwozić do kancelaryi cyrkułu miejscowego w zakrytych dorożkach,

8. Stróż jest obowiązany niezwłocznie raportować miejscowemu starszemu dozorcy rewirowemu: o wszystkich osobach, mieszkających w domu bez zameldowania; o nowo urodzonych, zmarłych; o ludziach i zwierzętach, zapadłych, na choroby zaraźliwe; o wszystkich, mieszkańcach, których sposób życia budzi, podejrzenie; o wszystkich mających, się odbyć w domu uroczystościach i zebraniach; o wszystkich nieporządkach w domu, zrządzonych przez mieszkańców.

9. Stróż powinien: baczyć, ażeby poddasza zawsze, a piwnice i komórki na noc były zamknięte; mieć dozór nad mieszkaniami, pozostawione bez opieki; utrzymywać w zupełnym porządku wszystkie schody, kurytarze, miejsca ustępowe, śmietniki i podwórza.

10. Stróż jest obowiązany z nastaniem zmroku zapalać latarnie i lampy na schodach, w kurytarzach, w miejscach ustępowych, w podworzu i w bramie. Oświetlenie schodów i kurytarzów trwa do godziny 12-ej w nocy, a w pozostałych wspomnianych wyżej miejscach do świtu.

11. Stróż powinien zawsze mieć u siebie klucz od bramy domu i z nastaniem zmroku bramę zamykać, podstawiając otwartymi drzwi w bramie.

12. Stróż jest obowiązany, w razie uszkodzenia się dzwonka przy wejściu do domu lub zamku w bramie, natychmiast zawiadamiać o tem właściciela domu, dzierżawcę lub rządcę domu, a jeżeli przedmioty powyższe w tym samym dniu nie będą naprawione, niezwłocznie donosić o tem miejscowemu starszemu dozorcy rewirowemu.

13. Stróż powinien z nastaniem zmroku znajdować się przed bramą od strony zewnętrznej do godz. 11-ej wieczorem i obserwować wszystkich wchodzących do domu i wychodzących z niego.

14. Stróż jest obowiązany baczyć, ażeby nikt i nigdzie nie naklejał ogłoszeń, afiszów i w ogole papierów bez pozwolenia i nie rozrzucał ich. Osoby spełniające te czyny lub usiłujące je spełnić, zatrzymywać i z dowodami winy oddawać miejscowej policyi.

15) Stróż powinien zamknąć wszystkie drzwi w bramie, o godzinie 11 przed północą obejrzeć schody, kurytarze, niezamknięte komórki, składy, piwnice, ustęp i wszystkie miejsca, gdzie się może schować złoczyńca. Te same oględziny należy powierzyć z rana przed otwarciem bramy.

16) Stróż powinien w godzinach wskazanychprzez policyę, uprzątać i polewać ulicę.

17) Stróż jest obowiązany przez cały dzień utrzymywać czystość na ulicy, tudzież nie pozwalać na hałasy i bójki; nie wpuszczać muzykantów ulicznych i żebraków w podwórze i nie pozwalać im krążyć około domu.

18) Stróż obowiązany jest baczyć, aby na chodniku i przy bramie domu nie gromadzili się robotnicy i próżnujący, iżby nie przenoszono po chodnikach wielkich przedmiotów i aby małe dzieci nie wychodziły na ulicę bez opieki.

19) Stróż winien uważać, aby na balkonach od ulicy nie wywieszano odzieży, bielizny, pościeli itp. i aby nie dokonywano ich czyszczenia na ulicy, tudzież, aby na zewnętrzne gzemsy u okien nie wystawiano żadnych przedmiotów.

20) Stróż obowiązany jest wszystkie tworzące się na bruku zapadnięcia ogradzać natychmiast, a w czasie nocnym oświetlać latarką i niezwłocznie zawiadomić o tem miejscową policyę.

21) Stróż obowiązany jest o każdem uszkodzeniu przewodów telegraficznych i telefonicznych oraz urządzeń kanalizacyjnych i wodociągowych niezwłocznie zawiadamiać miejscową policyę.

22) Stróż domu obowiązany jest usuwać na stronę zwierzęta, które padły na ulicy, przykrywając je rogożą, a o wypadku zawiadamiać najbliższego strażnika policyjnego.

23) Stróż domowy obowiązany jest, w razie usłyszenia przedłużanego sygnału policyjnego gwizdawką, wzmocnić baczność ku stronie, z której dany był sygnał; na dwa krótkie gwizdnięcia powinien niezwłocznie biedz na pomoc w tę stronę. W razie potrzeby stróż sam daje sygnały gwizdawką w takim samym porządku.

24) Stróż domu za każde niewykonanie obowiązków, włożonych nań przez instrukcyę niniejszą, podlega, na zasadzie paragrafu 8 Najwyżej zatwierdzonego w d. 20 września 1876 r. dziennika komitetu do spraw Królestwa Polskiego, w porządku administracyjnym, z rozporządzania Oberpolimajstra, karze do 10 rub., lub aresztowi do 5 dni.

(...)

 

 

---

tagi: porządek publiczny  stróż domowy  instrukcja  oberpolicmajster 

	ewa-rembikowska
	11 listopada 2020 21:26

20     2287    15 zaloguj sie by polubić